เชียร์มวย ต่อคิวซื้อของ ตรวจสุขภาพ ร่วมงานอีเวนต์ สารพัดอาชีพที่ ‘คนไร้บ้าน’ ทำ

“วันนี้มาดูรองเท้า แต่ของมันไม่ออก” 

‘นวล’ (นามสมมติ) บอกกับเราหลังจากหาที่นั่งคุยเสร็จ เป็นกิจวัตรประจำวันของนวลที่จะเดินทางจากสำโรงมาสยามเพื่อทำงาน ซึ่งงานของนวลก็คือ ‘รับจ้างต่อคิว’ ไม่ว่าจะรองเท้ารุ่นใหม่ล่าสุด นาฬิกาคอลเลกชันพิเศษ หรือบัตรคอนเสิร์ตศิลปินไทย-ต่างประเทศ นวลก็สามารถไปต่อคิวซื้อมาให้ได้

แต่วันนี้งานต่อคิวซื้อรองเท้าของนวลอาจต้องล่ม เพราะของยังไม่ถูกปล่อยออกมาขาย เราจึงถามนวลกลับไปว่าแล้วเธอจะทำอะไรต่อ

“บางทีเราจะไปซื้อรองเท้าตอนเช้า แล้วไปดูมวยตอนดึกๆ วันนั้นก็จะได้เงินประมาณ 800 บาท”

‘เชียร์มวย’ ก็เป็นอีกอาชีพหนึ่งที่นวลทำ แต่จะเรียกว่า ‘เชียร์’ อาจไม่ถูกต้องนัก เพราะนวลบอกว่างานของเธอคือการเข้าไปนั่งดูเขาแข่งมวยกันตั้งแต่ 1 ทุ่มจนถึงเที่ยงคืน บางทีคู่ไหนที่คู่ชกน็อกไวงานก็จะเลิกเร็วขึ้น ซึ่งค่าตัวของนวลในการไปนั่งดูอยู่ที่วันละ 300 บาท นวลบอกว่างานนี้ได้ไม่มากเท่ากับการไปต่อคิวรับจ้างซื้อของ ซึ่งเริ่มต้นที่ 400 บาท ถ้าคิวที่เธอต่อได้ลำดับดีแปลว่ามีโอกาสได้สินค้าดีๆ ตามไปด้วย ค่าตัวก็จะพุ่งสูงขึ้นหลักร้อยปลายๆ จนถึงหลักพัน แต่ถ้าวันไหนเธอไปต่อคิวไม่ทันเพราะคนเต็มซะก่อน นวลก็จะได้ค่ารถเป็นของตอบแทนประมาณ 100 – 200 บาท 

สำหรับนวลเงินหลักร้อยเหล่านี้สำคัญมากในการช่วยเธอตั้งตัว ให้หลุดพ้นจากสถานะ ‘คนไร้บ้าน’

ช่วงที่โควิดระบาดเมื่อ 2 – 3 ปีที่แล้ว ทำให้นวลที่ขายผลไม้ในตลาดแห่งหนึ่งได้รับผลกระทบ ลูกค้าหายเงียบ ของที่ซื้อมาขายก็ราคาสูงขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายนวลต้องเลิกอาชีพนี้ไป แต่การหางานใหม่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว เมื่อไม่มีรายได้นวลเลยต้องออกมาใช้ชีวิตข้างนอก บริเวณหัวลำโพงเป็นจุดที่เธอเลือกมาอยู่ รวมถึงใครอีกหลายๆ คน

“เราไม่ชอบไปรอของแจก คนมันเยอะเบียดกันอีก บางทีหงุดหงิดเขาไม่มาแจกของก็ทะเลาะกัน”

ชีวิตแบบนี้ไม่ใช่ชีวิตที่นวลต้องการ ทำให้เธอพยายามหาทางกลับไปใช้ชีวิตเมื่อก่อน ‘โครงการที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง’ โครงการที่เกิดจากความร่วมมือของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย (มพศ.)  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และภาคีเครือข่ายต่างๆ (สามารถอ่านข้อมูลได้ที่นี่ https://penguinhomeless.com/sharehouse/) เป็นหนทางหนึ่งที่จะทำให้นวลกลับไปใช้ชีวิตแบบที่เธอต้องการได้

เพราะช่วงโควิดเป็นช่วงที่มีคนถูกผลักออกมาเป็นคนไร้บ้านหน้าใหม่จำนวนมาก โครงการนี้ตั้งขึ้นมาเพื่อลดจำนวนคนไร้บ้านหน้าใหม่ ทำให้เขาสามารถกลับไปใช้ชีวิตแบบเดิมได้ โดยโครงการจะสนับสนุนที่พักอาศัยและช่วยหางานทำ มีเงื่อนไขว่าโครงการจะจ่ายค่าที่พักส่วนหนึ่ง คนไร้บ้านออกอีกส่วน ซึ่งมีอัตราเป็นขั้นบันได จนถึงระยะหนึ่งที่โครงการหยุดสนับสนุน เป็นวันที่พวกเขาสามารถยืนได้ด้วยตัวเอง หลุดจากสถานะนี้แล้ว

นวลบอกว่า ตอนนี้เธออยู่ในขั้นที่สามารถจ่ายเงินค่าที่พักเดือนละ 2,800 บาทได้ด้วยตัวเองเป็นส่วนใหญ่ มีโครงการช่วยสนับสนุนอีกประมาณ 500 บาท แต่จากการทำงานและเงินเก็บที่มี นวลบอกว่าเธอคิดว่าสามารถดูแลตัวเองได้เอง หากโครงการนี้จบลง

‘การทำงาน’ เป็นวิธีที่ทำให้คนไร้บ้านหรือคนอื่นๆ สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้บนโลกนี้ แม้ว่าปัจจัยสำคัญของการมีชีวิตคืออากาศ แต่ ‘เงิน’ ก็เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้กัน นวลบอกว่าเธอชอบทำงานมากๆ แต่อายุ 60 ปีก็ทำให้งานหายากสำหรับเธอ บวกกับสถานะคนไร้บ้านก็ทำให้หลายๆ ที่ลังเลใจที่จะรับเธอเข้าทำงาน

จากการทดลองหาและทำงานมาเกือบ 2 ปี นวลบอกว่าเธอชอบทำงานอิสระที่สุด รับจ้างทำสิ่งต่างๆ แล้วแต่นายจ้างจะบอกมา

รับจ้างซื้อของ เชียร์มวย จองตั๋วคอนเสิร์ต ไปตรวจสุขภาพ ไปร่วมงานอีเวนต์ต่างๆ อาชีพที่นวลลิสท์ให้เราฟังคร่าวๆ เพื่อให้รู้ว่าเธอเคยทำอะไรมาบ้าง

ตรวจสุขภาพเป็นยังไง? เราถามนวลกลับไป เพราะสิ่งนี้ดูไม่น่าจะเป็นอาชีพได้

นวลอธิบายว่า จะมีโรงพยาบาล หน่วยงานด้านสุขภาพต่างๆ ติดต่อมาผ่าน ‘โม’ หรือย่อมาจากโมเดลลิ่งจัดหางาน ซึ่งเธอมีโอกาสเข้าไปอยู่ เป็นกลุ่มแชทในแอปพลิเคชันไลน์ โมจะค่อยส่งงานมาในกลุ่มและหาคนไปทำ งานตรวจสุขภาพก็เป็นหนึ่งในนั้น หน้าที่ของนวลก็คือไปตรวจสุขภาพตรงตามชื่องาน ตั้งแต่วัดความดัน ตรวจเลือด ตรวจร่างกายต่างๆ นวลรู้สึกว่านี่ไม่ใช่การทำงานเท่าไร เหมือนไปตรวจสุขภาพแล้วมีผลพลอยได้เป็นค่าตอบแทน นวลคิดว่าที่เขาจ้างอาจเพราะต้องการมีคนไปตรวจ เพื่อให้คนอื่นๆ เห็นแล้วอยากมาตรวจบ้าง