สำนัก 9 สสส. เปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ UDC-YUWA ชูความสำเร็จท้องถิ่น ปรับบ้านตามแนวคิด UD เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ-คนพิการ
สำนัก 9 สสส. เปิดพื้นที่เรียนรู้ UDC-YUWA ชูความสำเร็จท้องถิ่น ปรับบ้านตามแนวคิด UD เปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ-คนพิการ ผ่านการบูรณาการของท้องถิ่น-รัฐ-เอกชน-มหาวิทยาลัย
เมื่อ 17-18 กรกฎาคม 2568 ที่ผ่านมา สสส.ร่วมกับศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน ภูมิภาคเหนือ และเทศบาลตำบลยุหว่า อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ เปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนรู้งานออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน โดยใช้ท้องถิ่นเป็นฐานในการดำเนินงาน
โดยมี ดร.นพ.พรเทพ ศิริวนารังสรรค์ ที่ปรึกษาคณะกรรมการกองทุน สสส. เเละประธานคณะกรรมการบริหารแผนคณะที่ 2 สสส. นำคณะกรรมการบริหารแผนคณะที่ 2 และคณะกรรมการกำกับทิศทางการจัดสภาพแวดล้อมและพัฒนาบริการสาธารณะตามแนวคิดการออกแบบเพื่อทุกคน เข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานของศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ ในพื้นที่เทศบาลตำบลยุหว่า อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่
นางภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. และรักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ (สำนัก 9) ได้กล่าวว่า สสส. มุ่งส่งเสริมให้เกิดการปรับสภาพแวดล้อมและจัดสิ่งอำนวยความสะดวกในสถานที่สาธารณะ ที่อยู่อาศัยคนพิการ ผู้สูงอายุ ตามแนวคิดประเด็นการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design) ใน 3 ประการสำคัญ คือ (1) การสร้างกระแสการเรียนรู้ ความตระหนักของสังคมเพื่อให้เกิด UD literacy และการสื่อสารสังคมเพื่อสร้างความเข้าใจในเรื่อง UD เป็นเรื่องของคนทุกกลุ่มที่ได้รับประโยชน์ร่วม ทั้งในชุมชนท้องถิ่นและเขตเมือง (2) การสร้างสมรรถนะและเสริมพลังให้แก่หน่วยในระดับพื้นที่เพื่อพัฒนาและหนุนเสริมให้เกิดการปรับสภาพแวดล้อมและสิ่งอำนวยความสะดวกทั้งในพื้นที่สาธารณะและระดับครัวเรือน และ (3) ผลักดันให้เกิดตัวอย่างความสำเร็จในการเกิดแผนปฏิบัติการหรือเกิดการปรับปรุงสภาพแวดล้อมในเขตเมืองที่ผ่านจากกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน ซึ่งที่ผ่านมา สสส. ร่วมกับ ศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ (Universal Design Center: UDC Northern) ส่งเสริมและสร้างองค์ความรู้ผ่านการจัดอบรมช่างชุมชน และการประสานความร่วมมือกับผู้มีบทบาทในการพัฒนาเมืองและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในชุมชนในเทศบาลเมืองน่าน จนเกิด “น่านโมเดล” เพื่อขับเคลื่อนสู่เมืองต้นแบบที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุและทุกคน “Age Friendly City”
ภรณี กล่าวต่ออีกว่า จากความสำเร็จในเทศบาลเมืองน่าน นำมาสู่การขยายใน 6 จังหวัดในเขตภูมิภาคเหนือ ตามความสอดคล้องกับบริบทเฉพาะพื้นที่ในแต่ละจังหวัด เพื่อยกระดับการพัฒนาเมืองสู่ความยั่งยืนในทุกมิติ ทั้งมิติด้านวัฒนธรรม มิติด้านการท่องเที่ยว มิติด้านสุขภาพ ในการพัฒนาเมืองเพื่อรองรับพฤติกรรมผู้สูงอายุและคนทุกคน สอดคล้องกับนโยบาย “เมืองสุขภาพดี วิถีชุมชน คนอายุยืน” ของกระทรวงสาธารณสุข และ “เมืองที่เป็นมิตรกับทุกคน” ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ผ่านความร่วมมือของศูนย์ออกแบบเพื่อทุกคน (UDC) เครือข่ายภาคเหนือ จากสถาบันอุดมศึกษา 5 แห่ง ได้แก่ (1) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (2) มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย (3) มหาวิทยาลัยนเรศวร (4) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ (5) มหาวิทยาลัยพะเยา เพื่อร่วมกันขับเคลื่อน 6 จังหวัดนำร่องสู่ “เมืองสุขภาพดี ที่เป็นมิตรกับทุกคน” ร่วมกับท้องถิ่น
ผศ.ดร.วุฒิกานต์ ปุระพรหม ประธานศูนย์อออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ กล่าวว่า UDC YUWA เป็นความสำเร็จที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่างศูนย์อออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ และเทศบาลตำบลยุหว่า อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ ซึ่งร่วมกันบูรณาการความร่วมมือจากเครือข่ายสหวิชาชีพในท้องถิ่น เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและคนพิการ โดยมีศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (UDC MJU) เป็นตัวกลางในการสร้างความร่วมมือให้เกิดขึ้น ผ่านความรู้ด้านการออกแบบและปรับสภาพบ้านในท้องถิ่น นำมาสู่ความร่วมมือของ 6 หน่วยงานในท้องถิ่น โดยบูรณาการงานร่วมกัน ดังนี้ (1) เทศบาลตำบลยุหว่า สนับสนุนงบประมาณเพื่อผลักดันโครงการพัฒนากายภาพและสภาพแวดล้อมของเมืองให้เกิดรูปธรรม (2) รพ.สันป่าตอง สนับสนุนงานประเมินสุขภาพ และส่งเสริมการเข้าถึงสิทธิการรักษา (3) รพ.สต.บ้านกิ่วแลหลวง สนับสนุนการประเมินคุณภาพชีวิตและการดูแลในระยะยาว (4) ฝ่ายปกครอง สนับสนุนช่างชุมชนในการปรับสภาพบ้าน (5) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ สนับสนุนงานวิชาการด้านการออกแบบสภาพแวดล้อม และ (6) ศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (UDC MJU) ส่งเสริมและเชื่อมโยงเครือข่ายการทำงานในพื้นที่โดยประสานความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ ให้ขับเคลื่อนและดำเนินงานร่วมกัน
ซึ่งความร่วมมือดังกล่าวนำมาสู่กลไกการทำงานเพื่อขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ-และคนพิการในท้องถิ่นให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โดยการดำเนินงานที่ผ่านมาศูนย์อออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ ได้สนับสนุนการปรับบ้านตามแนวคิดการออกแบบเพื่อทุกคนแล้วกว่า 40 หลัง ช่วยให้ผู้สูงอายุและคนพิการเคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น ลดการพลัดตกหกล้ม สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ลดการพึ่งพาผู้อื่น ส่งผลให้มีสุขภาพจิตที่ดีขึ้น
นอกจากนี้ คณะกรรมการฯ ได้กล่าวชื่นชมการดำเนินงานของศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ พร้อมให้ข้อเสนอแนะต่อการพัฒนาการดำเนินงานสู่ความยั่งยืน ทั้งในบริบทของท้องถิ่นและศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคนเครือข่ายภูมิภาคเหนือ ในการกำหนดทิศทางการทำงานในอนาคต เพื่อให้กลไกการทำงานที่ร่วมกันพัฒนาขึ้นสามารถขับเคลื่อนได้อย่างต่อเนื่อง
